ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ
Οι αλλεργίες είναι συχνές στο σκύλο, ιδιαίτερα την άνοιξη αλλά και γενικά τις θερμές περιόδους του έτους, όπως είναι ολόκληρο το καλοκαίρι, όπου οι αλλεργιογόνοι παράγοντες κυριαρχούν στο περιβάλλον.
Ο σκύλος, μάλιστα, εμφανίζει υπερευαισθησία σε ένα πλήθος αλλεργικών παραγόντων (αλλεργιογόνα), με αποτέλεσμα να έχουμε την Αλλεργική από ψύλλους δερματίτιδα (ΑΨΔ), την Ατοπία και την Τροφική αλλεργία, που αποτελούν τις πιο συχνές αλλά και σημαντικές αλλεργίες…
Αλλεργική από ψύλλους δερματίτιδα (ΑΨΔ)
Πρόκειται για μία έντονη αντίδραση του σκύλου στην παρουσία, στις εκκρίσεις και στις απεκκρίσεις των ψύλλων. Αυτή η αντίδραση υπερευαισθησίας προκαλεί κνησμό και φλεγμονή του δέρματος, με συνέπεια την εμφάνιση -εκ των υστέρων- δερματικών αλλοιώσεων.
Κλινικά σημάδια και συμπτώματα
Το πρώτο, λοιπόν, κλινικό σημάδι που γίνεται φανερό στους ιδιοκτήτες είναι η έντονη φαγούρα, που μπορεί να εκδηλώνεται με ξύσιμο, μάσημα, τρίψιμο σε διάφορα αντικείμενα ή κύλισμα στο πάτωμα. Αποτέλεσμα του κνησμού και της φλεγμονής τού δέρματος είναι η εμφάνιση αλλοιώσεων, όπως ερυθρές κηλίδες, βλατίδες και, στις χρόνιες καταστάσεις, απώλεια τριχών, ξηρό τρίχωμα, αποφολίδωση, πληγές από αυτοτραυματισμούς, υπερχρωμάτωση και πάχυνση του δέρματος, κ.λπ.
Χαρακτηριστικό είναι ότι όλες αυτές οι αλλοιώσεις εμφανίζονται, κυρίως, στη ραχιαία επιφάνεια του κορμού, κοντά στην ουρά. Πιο σπάνια και πιο ελαφρά πλήττονται και άλλες περιοχές, όπως τα οπίσθια των ποδιών, η βουβωνική και η κοιλιακή χώρα, ωστόσο τέτοια εικόνα συνιστά είτε χρόνια εξέλιξη της ΑΨΔ ή την ταυτόχρονη παρουσία και άλλων αλλεργικών καταστάσεων.
Τα περισσότερα περιστατικά ΑΨΔ συμβαίνουν στην Ελλάδα από τον Αύγουστο μέχρι και τον Νοέμβριο, αν και σε σκυλιά που ζουν στο σπίτι μπορεί να εμφανιστεί οποτεδήποτε μέσα στο χρόνο.
Θεραπεύεται το 90% των περιπτώσεων
Η διάγνωση θα βασιστεί, λοιπόν, στην τυπική κατανομή των αλλοιώσεων, στην εποχικότητα και στην παρουσία ψύλλων πάνω στο σκύλο. Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν βρίσκουμε πάντα τους ψύλλους πάνω σε ένα ζώο που υποφέρει από παρασίτωση, επειδή οι ψύλλοι ζουν στο περιβάλλον και έρχονται στο σκύλο μόνο για να τραφούν.
Η ΑΨΔ ανταποκρίνεται θεαματικά στην απομάκρυνση των ψύλλων και οδηγείται σε θεραπεία το 90% των περιπτώσεων. Η αποτελεσματική καταπολέμηση των ψύλλων μπορεί να διαρκέσει και 4-6 εβδομάδες, σε ακραίες περιπτώσεις και πρέπει να εφαρμοστεί στο σκύλο που ασθενεί, στα άλλα ζώα που ζουν μαζί του, αλλά και στο περιβάλλον που ζει ο σκύλος.
Αν δεν είναι δυνατή η πλήρης καταπολέμηση των ψύλλων, τότε χρειάζεται περισσότερη και συστηματική θεραπεία. Αν συνυπάρχουν και άλλες αλλεργίες ή άλλα κνησμώδη ερεθίσματα (δερματίτιδα, ψώρες, ξηροδερμία, κ.τ.λ.), πρέπει να αντιμετωπιστούν και αυτά με ειδική αγωγή.
Η Ατοπία
Οι αλλεργίες στο μυαλό των περισσοτέρων έχουν ταυτιστεί με τις… παρενέργειες που προκαλεί ο ερχομός της άνοιξης. Ωστόσο, δεν πρέπει καθόλου να υποτιμούμε το καλοκαίρι, καθώς και σε αυτή την περίοδο του έτους πλήθος αλλεργιογόνων παραγόντων κυριαρχούν στο περιβάλλον, με αποτέλεσμα ο σκύλος να εμφανίζει υπερευαισθησία και να προσβάλλεται από διάφορες μορφές αλλεργιών.
Οι τρεις πρώτες σε συχνότητα εμφάνισης αλλεργίες είναι η Αλλεργική από ψύλλους Δερματίτιδα (ΑΨΔ), η Ατοπία και η Τροφική Αλλεργία, ενώ ακολουθούν κάποιες λιγότερο συχνές, όπως η Φαρμακευτική Αλλεργία και η Αλλεργία εξ επαφής. Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος (τεύχος 115) ασχοληθήκαμε εκτενώς με την Αλλεργική από ψύλλους Δερματίτιδα (ΑΨΔ).
Στο παρόν τεύχος αναφερόμαστε διεξοδικά στην Ατοπία, ενώ το αφιέρωμά μας στις Αλλεργίες του καλοκαιριού ολοκληρώνεται στο επόμενο τεύχος, με το τρίτο μέρος που θα αφορά στην Τροφική Αλλεργία και στις τροφές που έχουν επισήμως ενοχοποιηθεί ότι την προκαλούν.
Ως Ατοπία χαρακτηρίζεται η κληρονομική ιδιότητα ενός οργανισμού να σχηματίζει αντισώματα, δηλαδή να αντιδρά υπερβολικά σε διάφορα στοιχεία του περιβάλλοντος, όπως η μούχλα, το γρασίδι, τα δέντρα, η γύρη των λουλουδιών, η σκόνη και τα ακάρεα του σπιτιού κ.τ.λ. Η Αλλεργία αυτή κατατάσσεται δεύτερη σε συχνότητα μετά την ΑΨΔ. Μερικά δημογραφικά στοιχεία που αφορούν την Ατοπία έχουν ως ακολούθως:
Ποιες ράτσες έχουν προδιάθεση
Η ηλικία έναρξης της εμφάνισης των συμπτωμάτων κυμαίνεται μεταξύ του ενός και των τριών ετών. Συνήθως εμφανίζονται ως εποχιακός κνησμός, με τα συμπτώματα να κορυφώνονται το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, ενώ το χειμώνα παρατηρείται ύφεση. Και τα δύο φύλα προσβάλλονται, με τα θηλυκά να υπερέχουν ελαφρά. Προδιάθεση στην Αλλεργία αυτή εμφανίζουν τόσο τα ημίαιμα όσο και τα καθαρόαιμα, π.χ. Γκόλντεν Ριτρίβερ, Μπόξερ, Μπουλντόγκ, Δαλματίας, Σέττερ, Σάρπεϊ, Λάσα-Απσο κ.λπ.
Όλα τα συμπτώματα
Το μόνο σύμπτωμα αντιληπτό από την αρχή είναι ο έντονος κνησμός, χωρίς να παρατηρούνται αρχικά άλλες αλλοιώσεις στο δέρμα. Όμως, συνεπεία της έντονης φαγούρας και του έντονου ξυσίματος δεν αργούν να εμφανιστούν κοκκινίλες, πτώση του τριχώματος, πάχυνση του δέρματος σε συγκεκριμένες περιοχές του σώματος: στο πρόσωπο γύρω από τα μάτια και τα χείλη, στην κοιλιά, στα πόδια μεταξύ των δακτύλων, στα αντιβράχια, στις μασχάλες.
Με την πάροδο της νόσου, η φαγούρα είναι τόσο έντονη που μπορεί να οδηγήσει σε αυτοτραυματισμό. Οι πιο κλασικές μορφές της Ατοπίας εμφανίζονται όπως περιγράφηκε πιο πάνω, αν και όχι σπάνια το μόνο κλινικό σύμπτωμα να είναι η έξω Ωτίτιδα, η Πυοδερματίτιδα και η ξηρή ή υγρή Σμηγματόρροια.
Η διάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται τόσο στην κλινική εικόνα, όσο και στο ιστορικό. Για να καταλήξει ο κτηνίατρος σε αυτή, πρέπει να αποκλείσει ένα σωρό άλλες κνησμώδεις καταστάσεις, όπως εξωπαρασιτώσεις, ψώρα, μυκητιάσεις, άλλες Αλλεργίες και κυρίως την Αλλεργική από ψύλλους Δερματίτιδα (ΑΨΔ), αφού το 80% των σκύλων με Ατοπία είναι επίσης αλλεργικοί και στους ψύλλους.
Η αντιμετώπιση
Η θεραπεία της Ατοπίας είναι ένα δύσκολο θέμα. Η πιο συνηθισμένη και αρκετά αποτελεσματική αντιμετώπιση της Ατοπίας είναι η φαρμακευτική αγωγή, που έχει ως εξής:
-Σε μια πρώτη φάση αντιμετωπίζονται όλες οι άλλες σύγχρονες κνησμώδεις καταστάσεις (π.χ. ΑΨΔ, Πυοδερματίτιδα, Σμηγματόρροια), με σκοπό την κλινική ίαση του ατοπικού σκύλου.
-Αν δεν έχουμε βελτίωση, προσπαθούμε να επιτύχουμε τη συμπτωματική αντιμετώπιση της Ατοπίας. Αυτό επιτυγχάνεται με τη συνδυασμένη χορήγηση φαρμάκων.
-Σε σκύλους οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στη συμπτωματική θεραπεία, που εμφανίζουν έντονα συμπτώματα για περισσότερο από 3-4 μήνες το χρόνο, που δεν αντέχουν τη φαρμακευτική αγωγή ή που χειροτερεύουν με το χρόνο, μπορούμε να προχωρήσουμε στην ανοσοθεραπεία με τη μέθοδο της απευαισθητοποίησης. Με αυτή τη μέθοδο προσπαθούμε να αυξήσουμε την ανεκτικότητα του αλλεργικού σκύλου στα αλλεργιογόνα, χωρίς την εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων. Πρόκειται για μια πιο μόνιμη λύση, που είναι όμως λιγότερο πρακτική, εξαιρετικά χρονοβόρα και πολυέξοδη, γι’ αυτό και εφαρμόζεται ελάχιστα στην πράξη.
