[quotes]

Περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο, χάνουν τη ζωή τους από λύσσα, ενώ εκτιμάται ότι σε 10-12 εκατομμύρια ανθρώπους χορηγείται ειδική αγωγή λόγω δαγκώματος από λυσύποπτο ζώο.

[/quotes]

Παρότι, οι τρομακτικοί αυτοί αριθμοί και τα περισσότερα κρούσματα αφορούν κυρίως χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της νότιας και κεντρικής Αμερικής, στη χώρα μας είναι υποχρεωτικοί οι εμβολιασμοί των κατοικίδιων, αφού στα Βαλκάνια αναφέρονται ακόμη κρούσματα λύσσας.

Η Ελλάδα θεωρείται επίσημα απαλλαγμένη χώρα, καθώς δεν έχει διαπιστωθεί κρούσμα λύσσας από το 1987. Παρ’ όλα αυτά, οι συστηματικοί εμβολιασμοί των σκύλων και των γάτων συνεχίζονται, και είναι υποχρεωτικοί, καθώς στις γειτονικές χώρες, όπως οι βαλκανικές και η ευρωπαϊκή Τουρκία, εξακολουθούν να αναφέρονται κρούσματα, αν και με μικρή συχνότητα. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάστηκαν από τον πρόεδρο της Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, καθηγητή κ. Ιωάννη Βλέμμα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της λύσσας.

Πότε ταυτοποιήθηκε

Ο ιός της λύσσας ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1880 από το Λούη Παστέρ. Πρόκειται για έναν εγκαψωμένο RNA ιό, του γένους Lyssavirus της οικογένειας των Rhabdoviridae. Ο ιός αδρανοποιείται εύκολα από διάφορα απολυμαντικά (π.χ. φορμόλη, φαινόλη, αλκοόλη, οξέα μετάλλων), αλλά παραμένει ζωντανός για αρκετές ημέρες μέσα σε πτώματα σε συνθήκες περιβάλλοντος (20ο C) και ακόμη περισσότερο σε συνθήκες ψύξης.

Η λύσσα μπορεί να εκδηλωθεί σε όλα τα θερμόαιμα ζώα αλλά, μέχρι σήμερα, μόνο τα θηλαστικά αναφέρονται ως φορείς και δεξαμενή του νοσήματος στη φύση. Τα πιο ευαίσθητα ζώα είναι οι αλεπούδες, τα τσακάλια, οι λύκοι και ορισμένα είδη τρωκτικών, ενώ μέτρια ευαισθησία παρουσιάζουν οι σκύλοι, τα πρόβατα, οι αίγες και τα άλογα. Ιδιαίτερα ευπαθή φαίνεται να είναι τα νεαρά σε ηλικία ζώα, ενώ σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση του νοσήματος παίζει η ποσότητα του ιού που ενοφθαλμίζεται, όπως και η περιοχή εντόπισης της πύλης εισόδου.

Πώς μεταδίδεται

Η μετάδοση του νοσήματος πραγματοποιείται συχνότερα μετά από δείγμα μολυσμένου ζώου, καθώς ο ιός απεκκρίνεται με το σάλιο και σπανιότερα μέσω λύσεων συνεχείας του δέρματος και των βλεννογόνων. Εξαιρετικά σπάνια θεωρείται η μετάδοση του νοσήματος μετά από εισπνοή του ιού.

Συμπτώματα

Κατά την πορεία του ιού προς τον εγκέφαλο, εκδηλώνονται ποικίλα κλινικά συμπτώματα. Συνήθως διαπιστώνεται διαταραχή της συμπεριφοράς, έντονη νευρικότητα, αγωνία, και τάση για απομόνωση του προσβεβλημένου ζώου. Ένα φιλικό ζώο μπορεί να γίνει επιθετικό και το αντίθετο. Όταν ο ιός φτάσει στους πρόσθιους λοβούς του εγκεφάλου, συνήθως εκδηλώνεται αυτό που ονομάζεται μανιώδης ή ψυχωτική φάση του νοσήματος.

Το θύμα γίνεται ευερέθιστο, υπερκινητικό, διεγείρεται εύκολα από κάθε είδους οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα, παρουσιάζει φωτοφοβία και υπεραισθησία. Συνήθως τα ζώα απομονώνονται σε σκοτεινά μέρη και αποφεύγουν την επαφή με τον άνθρωπο. Επίσης, διαπιστώνεται αταξία, αποπροσανατολισμός και βαριάς μορφής γενικευμένες επιληπτικές κρίσεις. Σε περίπτωση που το ζώο επιβιώσει από τη φάση αυτή, ακολουθεί ένα σύντομο στάδιο που χαρακτηρίζεται από χαλαρή παράλυση και τελικά επέρχεται ο θάνατος.

Πρόληψη και εμβολιασμοί

Για την πρόληψη του νοσήματος όπως και για τη μείωση των κρουσμάτων, έχουν προταθεί και εφαρμόζονται διάφορα μέτρα με σημαντικότερο εκείνο των συστηματικών εμβολιασμών όλων των σκύλων και των γάτων μιας χώρας. Οι εμβολιασμοί ξεκινούν στην ηλικία των τριών μηνών και ακολουθούν αναμνηστικές δόσεις στην ηλικία του ενός έτους και στη συνέχεια, κάθε ένα με τρία χρόνια ανάλογα με τις συστάσεις της εταιρείας παρασκευής του εμβολίου.

Στις χώρες που το νόσημα ενδημεί, εμβολιάζονται συστηματικά και τα άγρια ζώα με εμβόλια που χορηγούνται από το στόμα μέσα σε δολώματα, τα οποία διασπείρονται στις δασικές περιοχές με τη βοήθεια αεροπλάνου. Τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται, μπορούν να είναι είτε τροποποι