Οι δερματοπάθειες που ταλαιπωρούν τους σκύλους μπορεί να είναι από πολύ απλές μέχρι και επικίνδυνες για την ίδια τους τη ζωή. Η τακτική παρακολούθηση της ιατρικής κατάστασης, η σωστή διάγνωση και η άμεση αντιμετώπισή τους συμβάλλουν σημαντικά ώστε να κάνουν τη ζωή των μικρών μας φίλων πιο εύκολη και πιο ασφαλή.

Οι δερματοπάθειες αποτελούν μια ευρεία ομάδα στην παθολογία των ζώων συντροφιάς. Η κλινική τους εκδήλωση τις περισσότερες φορές μοιάζει και οι επιπλοκές που παρατηρούνται κάνουν ακόμα πιο δύσκολο το διαχωρισμό των αιτίων και το νοσολογικό ιστορικό της κάθε περίπτωσης. Ποικίλα αίτια που οφείλονται στην ιδιαιτερότητα του κάθε ζώου, στο περιβάλλον διαβίωσής του, στη διατροφή του και στην περιποίηση που δέχεται, μπορούν να προκαλέσουν ήπια ή σοβαρότερη δερματοπάθεια στο σκύλο.

Η δερματίτιδα αποτελεί το σύμπτωμα, την αντίδραση του οργανισμού σε κάποιον ερεθιστικό παράγοντα που μπορεί να είναι το περιβάλλον, η τροφή, τα εξωπαράσιτα, έντομα, αλλεργιογόνα κ.λπ. Βακτηριδιακές δερματίτιδες, μυκητιακές, παρασιτικές, ιογενείς, αλλεργικές, αυτοάνοσες και ανοσολογικές, ορμονικές, περιβαλλοντικές, ψυχογενείς, κληρονομικές, ακόμα και αγνώστου αιτιολογίας δερματοπάθειες περιλαμβάνει ο κατάλογος που αφορά στη δερματολογία του σκύλου. Η προσεκτική λήψη του ιστορικού, η κλινική εικόνα, ο αποκλεισμός πρώτα των συχνότερων δερματίτιδων και η έγκαιρη επέμβαση του ιδιοκτήτη, θα περιορίσουν τις πιθανές παθολογικές καταστάσεις και θα οδηγήσουν στην εφαρμογή της καταλληλότερης θεραπείας.

Αίτια
Η δράση προδιαθετικών παραγόντων συχνά απαιτείται για την εμφάνιση μιας δερματικής αλλοίωσης. Τραυματισμοί ή αυτοτραυματισμοί λόγω έντονου κνησμού, η τριβή (δερματικών πτυχών με το περιλαίμιο, σε σταθερά αντικείμενα), η κακή περιποίηση του τριχώματος, τα εξωπαράσιτα (κρότωνες, ψύλλοι), διάφορες ερεθιστικές ουσίες (αντιπαρασιτικά σπρέι και λουτρά, απολυμαντικά χώρων, φαρμακευτικά σκευάσματα), ορμονικές διαταραχές, ξένα σώματα (εισέρχονται κάτω από την επιδερμίδα προκαλώντας φλεγμονή τοπικά και το έντονο γλείψιμο της περιοχής από το ζώο).

Ακάρεα, όπως της ψώρας, προκαλούν έντονο κνησμό στα ζώα και δερματικές αλλοιώσεις χαρακτηριστικές, τουλάχιστον στο ξεκίνημά τους. Η ωτίτιδα πολλές φορές, λόγω πάλι του κνησμού, μπορεί να δώσει αλλοίωση εντοπισμένη στην περιοχή κοντά στα αφτιά. Ο σταφυλόκοκκος, αλλά και άλλα βακτηρίδια υπάρχουν φυσιολογικά στο υγιές δέρμα, αλλά σε περίπτωση λύσης της συνέχειάς του εγκαθίστανται στην περιοχή του ερεθισμού, προκαλώντας φλεγμονή και εντονότερη αντίδραση.

Διάφορα αλλεργιογόνα μπορούν να δράσουν ως προδιαθετικοί παράγοντες στην εκδήλωση και εξέλιξη μιας δερματίτιδας. Συστατικά της τροφής, ουσίες του περιβάλλοντος (σκόνη, γύρη κ.ά.), τσιμπήματα εντόμων, ύπαρξη ψύλλων, επαφή με φυτά, μπορούν να πυροδοτήσουν αλλεργική αντίδραση στο ζώο, με ποικίλη κλινική εικόνα. Γενικευμένος κνησμός, ωτίτιδα, εξανθήματα, τοπικός ερεθισμός και φλεγμονή μπορούν να συνθέσουν μια αλλεργική αντίδραση. Σκοπός σε κάθε περίπτωση είναι ο εντοπισμός του αλλεργιογόνου παράγοντα και η αποφυγή, όσο το δυνατόν, επανέκθεσης του ζώου σε αυτόν. Σε περίπτωση γενικευμένης αντίδρασης, η αντιμετώπιση θα πρέπει να είναι άμεση γιατί μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους ακόμα και για τη ζωή του ζώου.

Ψυχολογικοί λόγοι
Ψυχογενείς παράγοντες, μερικές φορές, κρύβονται πίσω από την τάση του ζώου να ασχολείται με μια περιοχή του σώματός του, όπως π.χ. να γλείφει επίμονα κάποιο από τα άκρα του, να κυνηγάει την ουρά του κ.ά. Τέτοια συμπεριφορά οδηγεί σε δημιουργία δερματίτιδας στο σημείο αυτό κι ενός φαύλου κύκλου κνησμού-γλειψίματος που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ακόμα και την απώλεια σημαντικού τμήματος του δέρματος της περιοχής.

Εντοπισμός του αρχικού αιτιολογικού παράγοντα
Επειδή οι περισσότερες δερματοπάθειες καταλήγουν σε φλεγμονή τοπικά της επιδερμίδας, πολλές φορές και των εσώτερων στοιβάδων τον δέρματος, δίνουν μια εικόνα που συχνά μπερδεύει τον ιδιοκτήτη του ζώου και κατά συνέπεια τον κτηνίατρο. Παρουσιάζει δυσκολία ο εντοπισμός του αρχικού αιτιολογικού παράγοντα που είναι απαραίτητος για την οριστική θεραπεία και όχι απλά την ανακούφιση του ζώου από τα συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται και σε δευτερεύουσες επιπλοκές.

Πολλές φορές η θεραπεία μπορεί να χρειαστεί αρκετές μέρες για να δώσει αποτελέσματα κι εκεί χρειάζεται η υπομονή του ιδιοκτήτη. Η απομάκρυνση του προδιαθετικού παράγοντα, η τοπική θεραπεία, η χορήγηση φαρμάκων (αντιβιοτικά, γλυκοκορτικοειδή), ακόμα και για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, εξαρτάται από την εκτίμηση της κατάστασης και της πορείας του ζώου από τον κτηνίατρο. Αρκετές φορές είναι απαραίτητη και η διενέργεια ειδικών εξετάσεων από τη στιγμή που έχουν αποκλειστεί τα συχνότερα αίτια και το ζώο δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στα συνήθη θεραπευτικά σχήματα.

Έγκαιρη αντιμετώπιση
Γίνεται κατανοητό ότι οι δερματοπάθειες μπορούν να οφείλονται σε κάτι πολύ απλό έως κάτι πολύπλοκο και σπάνιο. Αλλεργίες στα ζώα μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε φάση της ζωής τους και σε διάφορες ηλικίες. Καθήκον οποιουδήποτε έχει ένα ζώο, είναι να φροντίζει να προλαμβάνει τις καταστάσεις που μπορούν να προληφθούν και να αντιμετωπίζει έγκαιρα και με σοβαρότητα όποιο πρόβλημα παρουσιάζεται στο ζώο του.

Κων/να Γκιόκα,κτηνίατρος, 2009, τεύχος Αυγούστου, Τα σκυλιά μας κι εμείς